Basit elektronik devre

[Sonyavuz]

Merhaba arkadaşlar, ben bir beton santralinde çalışmakta olan elektrik teknikeriyim. Bir robotumuz var ve o robota bir eklenti yapmam gerekiyor. Genel olarak elektrik bağlantılarını bitirdim fakat basit bir elektronik devre yapmam gerekiyor. Elektronik bilgim olmadığı için sizlerden yardım bekliyorum. Umarım yardımlarınızı esirgemezsiniz.

ihtiyacım olan devre şu şekilde; sistem 24 voltla çalışıyor. Demir madeninin gördüğünde + sinyal gönderen metal sensörleri mevcut. İleri ve geri hareket eden bir robot kol düşünün ileri gittiğinde sensör metali görüyor sisteme (+) sinyal gönderiyor ve bu hareketi 2 kez yapıyor. istediğim şey şu; yapacağım elektronik devre ilk (+) sinyal geldiğinde hiç bir şey yapmayacak ama ikinci (+) sinyal geldiğinde çıkışı 1 yapıp 24 volt bir röleyi çekecek. reset işlemine gerek yok çünkü sistem her defasında kendini zaten sıfırlıyor.

yardımlarınızı bekliyorum

[muyat]

Bunu pic12f675 ile yazılım bilginiz varsa yaparsınız.Diger türlü basit devrelerle yapılcak bir iş değil bana göre.Çünkü 2. sinyal geldiginde çalışmasını istiyorsunuz.

[ete]

Çalışan bir sisteme yapılacak ilave için bu verdiğiniz bilgiler bana göre yetersiz.
Aşağıda açıkladıklarımı okuyunca nedemek istediğimi anlarsınız sanırım.

İstediğiniz sistemi yapmanın iki yolu olsa gerek. Buna yazdıklarınızı okuduktan sonra olaya mantıksal açıdan bakıp karar verdim.

1.ci yöntem:
Röle ile çalışan bir sistem kuracağız. Elimizde iki röle olacak. Birinci röle manyetik sensörden gelen ilk (+) sinyal ile çekecek. Bu noktada gelen sinyalin yalnızca + olduğunu belirtmek yerine voltajınıda söylemeniz gerekirdi. Eksiklerden birisi bu. Her neyse birinci röle çektikten sonra ikinci röleye kontakları aracılığı ile besleme verecek veya dahada iyisi manyetik sensörden gelen tetik sinyalinin yönünü 1 ci röleden alıp ikinci rölenin transistörüne verecek. Böylece ikinci tetik geldiğinde ikinci röle çekecek ve buda sizin istediğinizi yerine getirmiş olacak.
Sistemde röleler varmı yokmu onu bilemiyoruz. Siz açıkladıklarıma uygun bir şey yapabilirsiniz.
Anlattıklarımdan işi çözemiyorsanız bir şemada çizebilirim sanırım.
Tabiiki işin RESET kısmı da bir açıklama daha gerektiriyor. Bu sistemleri yaptıktan sonra sistemin nasıl bir reset uyguladığınıda bilmek lazım. Bilinirse eklediğiniz bu sistemide bir şekilde o reset işlemi içine sokabilirsiniz. Yoksa sistemin bir reseti var zaten deyip gerekeni yapmazsanız yeni eklenen sistem reset almayabilir ve bu nedenlede istenildiği gibi çalışmayabilir. İkinci eksik noktada reset işleminin açıklanması idi.

2. ci yöntem ise bana göre daha kolay ancak size göre daha zor olabilecek bir yöntem. Bu yöntemde 8 bacaklı en küçük işlemcilerden birisini (mesela 12F676 veya 12F683 veya 12F1822) kullanıp basit bir program ile manyetik sensörden gelen tetik sinyalini bir işlemci bacağına girmek ve program aracılığı ile gelen tetikleri saymak. Birinci tetik de işlem yapma ikinci tetikde bir röleyi çektir. Hepsi bu kadar. Gerekirse reset sinyalide bir başka bacağa girilerek reset sinyali geldiğinde sistemi başa döndürmek.
Bu çok kolay bir işlem ve programıda ben yapar verebilirim size. Ama bu işi yapmak bazı becerileri gerektiriyor. Birincisi şemadan devre yapabilmeniz gerekir. Bunuda delikli plaka dediğimiz plakaya yapmanız gerekecek. İkincisi işlemciye girilecek program elinize hex uzantılı bir dosya olarak gelecek bunu bir arayüz kullanarak bir programlama kartı aracılığı ile işlemciye yazmanız gerekecek. Kart elbette satılıyor. 500 TL-2500 TL aralığında fiyatları var diye biliyorum. Son zamanlarda fiyatlarına bakmadım. Arayüz ücretsiz link veririz yükler kullanırsınız. Geriye devreyi delikli plakaya yapmak kalıyor. Yaparım derseniz bu alternatifide değerlendirebiliriz.

Sonuçta eksik olan manyetik sensörden gelen tetik sinyali voltajını ve reset işleminin nasıl ve sinyal olarak LOW (GND) veya HIGH (+ sinyal) şeklinde mi olduğunu da bilmek gerekiyor.
Mesela reset sinyali bir bacak yada terminalden çıkıyor olsa uygulama açısından çok işe yarardı.

İlk yöntemde reset işleminin nasıl uygulanacağına karar vermek için reset sinyali yada işlemi hakkında daha detaylı bilgi edinmek gerekir. Zira bu yöntemde reset işlemi bir röle üzerinden uygulanmış olması daha uygun gözüküyor. Çünki röle voltajları resetin çalıştıracağı rölenin NC kontakları üzerinden verilebilir ve rest gelipde reset rölesi çekince bu voltaj kesileceği için sistem resetlenmiş olurdu. Dediğim gibi eksik bilgileri tamamlarsanız daha iyi bir tasarım yapılabilir.

Ete

[ete]

Şimdi bir de şema çizeyim dedim ve ilk yöntemi uygulayacak şemayı çizmeye başlayınca bir sürü sorun ortaya çıktı.
Elbette burada manyetik sensörden gelen tetik sinyalinin nasıl bir sinyal olduğunun da bilinmesi gerektiğini düşünüyorum. Muhtemel alternatifler şunlar;
- Sinyal anlık olarak LOW dan HIGH konumuna geçip tekrar LOW oluyordur.
- Sinyal LOW konumdan HIGH konuma geçiyordur bir müddet HIGH da kalıp sonradan yeniden LOW oluyordur. Ne kadar HIGH da kaldığını bilmek gerekiyor.
Aklıma başka alternatif gelmiyor çünki açıklamada tetik sinyalinin 2 defa geldiği belirtilmiş. Bu da sinyalin mutlaka önce HIGH sonrada tekrar LOW olduğunu gösteriyor. Ama HIGH süreleri önemli.

Sorunlara gelince ilk röle tetik yönü değiştiricisi olarak çalışacak ise bir kere çektimi reset oluncaya kadar çekili kalması anlamına geliyor. Hadi bunu iki sıralı kontağa sahip röle ile halledebiliriz. Röle çeker diğer sıradaki HIGH tetik girişine yeniden HIGH verir ve böylece röle çekili kalır. Ama röle çektiği anda diğer röle de çekiyor. İşte sorun burada halbuki bu röle daha sonra ikinci bir tetik geldiğinde çekmeli. Bu durumda manyetik sensörden gelen HIGH sinyali tekrar low oluncaya kadar ikinci röle çekmemeli. Bu sorunuda bir şekilde aşarız ancak kolay olmadığını söylemeliyim. Belki bir röle daha ekleyerek aşılabilir. Birinci röle tetiklenince ikincisine besleme verir. Ve ikincisi ancak manyetik sensörden gelen LOW ile tetiklenir ise olabilir. Böylece bu ikinci röle tetik sinyalinin low olması ile tetiklenip üçüncü röleye yol vermiş olur ki bu şekilde olabileceğini düşünüyorum.
Bütün bu karmaşık işleri düşününce ikinci yöntemin bana göre vazgeçilmez olduğuna karar verdim.
Tek bir röle bir küçük işlemci ile herşey halledilebiliyor. Neden bir sürü röle ve karmaşık lojik işlerle uğraşalımki??

Ete

[Sonyavuz]

Hocam basit bir çizimle izah etmek isterim. Metale duyarlı dc 24 Volt sensör var. Bir robot kol bir kez geliyor bu sensörü tetikliyor sonra geri gidiyor. Sonra ikinci kez geliyor ve yeniden sensörü tetikliyor ve sonra geri gidiyor. Ve ikinci gidişinde PLC geri kalan yapmasi gerekenleri yapiyor. Bizim PLC tarafinda bir isimiz yok. Sensörün +24 çıkışına bir devre ya da ardiuno ( bilgim olmadigi icin bilinçsiz yaziyorum af buyrun ) gibi bir şey koyacağım ve ikinci tetikte elektronik sayan bir zaman rölesini çektirip başka bir valfe calismasi icin komut verecegim. Yani tek amacim kolun ikinci gelişinde tetik almak. Reset işlemi ise şöyle zaten sistem başka bir sensörden enerji alacak ve robot işlemi bitirdiğinde sensör metali gormeyince benim kurdugum sistemin enerjisi komple kesilecek. Yani reseti sistem enerjiyi keserek kendisi yapacak

[Sonyavuz]

Sistem enerjisini sol taraftaki bu 24 volt röleden alacak. 24 volt role ancak diger sensör metal gorurse enerjileniyor ve kurgunun bitiminde sensör enerjisi gidiyor ve dolayisiyla röle ve sizin bana tavsiye edeceginiz devreninde enerjisi gidip sistem resetlenmiş olacak. Ve rolenin kontaklarina sizin bana tavsiye edeceginiz devrenin istedigi deger kadar voltaj verebilirim. Örneğin 9 volt. Çünkü elektronik zaman rolesi 6 - 30 v atasi tetik alabiliyor.

Yani sizin tavsiye edeceğiniz devrede (+) (-) ve (tetik) girişleri olacak ve 1 tane + yada - tetik çıkışı olacak. Sag taraftaki elektronik zaman rölesini 2.sinyalde tetikleyip 4 saniye saydiracagim. Istedigim sey bu

[ete]

AÇıklamalar yeterli gözüküyor. Ama sanki bir şey eksik gibi. Oda reset işlemine bağlı bir şey.
Diyelimki ilave sistem enerjisini o 24V röle çıkışından alacak. Peki o röle ne zaman çekiyor ve kim çektiriyor. Çünki ben ilave devremi yaptım ekledim sisteme işlem başladığında benim devrem de çalışıyor olması gerekir.
Her neyse kısaca senaryo şöyle olacak ;
Sisteme enerji verilince ;
- işlemci metal sensörü çıkışını sürekli kontrol edecek. Bir HIGH sinyali algılar ise sayacı bir artıracak (SAYAC=SAYAC+1 yani SAYAC=0+1=1 oldu)
- İşlemci HIGH olan sensör çıkışının LOW olmasını kollayacak. Bu çıkış LOW olmadan sayma işlemini yapmayacak.
- Sensör çıkışı önce LOW oldu ve bir müddet sonra yeniden HIGH oldu. İşlemci SAYAC=SAYA+1 yani SAYAC=1+1=2 yaptı sayac değişkenini.
Program içinde SAYAC=2 olunca Tetik_CIKISI=1 yapılacak şeklinde bir komut olacak. Burada Tetik çıkışı denilen şey bir işlemci çıkış pini olacak ve bu çıkış HIGH olduğunda senin TIMER'ı çalıştıracak. Burada timer tetiklemesi için HIGH kullandım ama şayet LOW ile tetikleniyor ise pini HIGH da bekletip Tetikleme anında LOW çıkartabiliriz.

Burada tetik sinyalinin ne kadar süre ile verileceği önemli olabilir. Zamanlayıcı bir puls alıp tetikleniyor ise kısa süreli bir puls verilmesi uygun olacaktır. Değilse çalıştırı süre boyunca sinyal çıkışta sabit bırakılabilir. Bunada sen karar vereceksin ve bize söyleyeceksin. Puls mı çıksın yoksa çıkan tetik sinyali reset e kadar o çıkıştamı kalsın.

Buna uygun bir devre çizeceğim. Varsa senaryoya eklemek istediğin bir şey şimdiden söyle .

Ete

[ete]

Devre şeması ve programı ilişikte dosya içinde veriyorum.
Şemayı çizerken işlemci kullanmadan bir çözüm daha aklıma geldi onuda şemaya ekledim.
Aklıma gelen bir adet 4017 sayac kullanarak giriş saydırılabilir ve 2 nolu çıkıştan alınan sinyal de tetik sinyali olarak kullanılabilir. Şemayı çalıştırabilirsen orada görebilirsin.
Bu belkide en kolay ve basit çözüm bana kalırsa.

Ete

[Sonyavuz]

Hocam detaylı ve güzel cevaplarınız için teşekkür ederim. Gönderdiğiniz dosyayı açan programın ismi nedir ?

PDF dosyasına baktım 4017 ile yaptığınız şema CLK tetik ucu sanırım ve her tetik geldiğinde Q0 dan başlayarak Q9 a kadar sıralı çıkış veriyor anladığım kadarıyla. Bizim sistemimiz zaten ikinci harekette otomatik olarak sıfırlanacağı için Q0 boş Q1 ikinci tetik sinyali çıkışı olmuş olacak. Anladığım bu umarım doğrudur.

Birkaç sorum olacak hocam;
1) 13 no lu E ayağı nedir ve ne bağlanılacak ?
2) 14 no lu CLK tetik ucunu kaç voltla tetikleyeceğim ?
3)  Bu entegreyi hangi uçlardan kaç volt olarak enerjilendireceğim ?

[ete]

Birkaç sorum olacak hocam;
1) 13 no lu E ayağı nedir ve ne bağlanılacak ?
2) 14 no lu CLK tetik ucunu kaç voltla tetikleyeceğim ?
3)  Bu entegreyi hangi uçlardan kaç volt olarak enerjilendireceğim ?

13 Nolu E (Enable) bacağıdır. LOW da durması gerekir. High da durursa entegre sayma yapmaz.
MR bacağı reset bacağıdır. LOW da durması gerekir. HIGH olursa entegre resetlenir sistem başa döner. Bu bacağı ben Q2 ye bağladım ama sen bağlama çünki o bacaktan tetik sinyali alacaksın sinyali aldıktan sonra bir şekilde MR bacağına HIGH verip sistemi resetleyebilir yada enrjisini kesip tekrar vererek resetlemiş olursun.

Entegreye voltaj verdiğinde Q0 çıkışı aktif durumdadır. Yani HIGH da bekler. CLK girişine bir tetik pulsi verilirse (önce HIGH ardından LOW) High çıkışı Q1'e geçer. Tekrar puls verilirse bu seferde Q2 aktif olur. Sana Q2 çıkışı gerekiyor. Bu çıkışı Timer ın tetik girişine bağlaman gerekiyor.

4017 bildiğim kadarı ile 3-15V aralığında çalışır ve tetik sinyal,i besleme voltajını geçmemelidir. Tetik sinyakin 24V ise gerilim bölerek voltajı 12V lar seviyesine düşürüp tetik girişine verebilirsin. Bunun için 24V luk sinyali 4K7 dirençten geçir direncin diğer ucunu başka bir 4K7 ile GND ye bağla. Bu şekilde gelen voltajı 2 ye bölmüş olursun ve iki drinecin birleştiği noktandan alacağın voltaj 12V olacaktır. Bunuda tetik girişine bağlarsın.

Entegrenin besleme uçları için data sheet'ine bakman yeterli olacak idi biraz araştırmacı olman gerekiyor. Yinede söyleyeyim.
- + besleme bacağı 16 nolu bacak olup 3V ile 15V aralığında bir voltajla beslenmeli ideali 12V
- - besleme (GND) bacağı 8 nolu bacak tır.
aşağıdaki link bacak ve besleme konusunda yardımcı olacaktır.
https://diyot.net/cd-4017/

Bu arada programı PBP (pic Basic Pro)bir text editör ile bile açabilirsin. Ama HEX uzzantılı dosya açılsada bir şey anlaman mümkün olmaz rakamlardan ibaretdir ve işlemciye yazılacak programdır.
Ete

[Sonyavuz]

Hocam size çok ama çok teşekkür ederim. Allah razı olsun. Tek bir entegreyle işim tamamen çözülecek size bitmiş halini mutlaka göstereceğim.