mosfet ile yük kontrolü

[bahdiyarusta]

merhaba,

mosfet ile direk aç-kapat yapabilir miyiz,
g ucuna 12v verince çıkışa + vermesini istiyorum. g ucuba pwm uygulamayacağım direk 12v sürekli gelecek bu sorun olur mu acaba,
bir de çıkışa + verme olayı nasıl olur onuda bilemiyorum. nette hep motor uygulamalarıyla ilgili örnekler var,
bir deneme yaptım ama mos aşırı ısındı yanmaya geldi
besleme 24volt yük 24w 3amper lamba,
devre şemamda g ucunu 47k ile şaseye verdim 24vdan 1.5k direnç ile butona girdim ordan çıkıp g ucuna verdim.
mosfet ırd3205 yuksek amperli ama 3 amperde bile çok ısındı anlayamadım.

[ete]

Kullandığın Mosfet transistörün IRD3205 olduğundan eminmisin. Böyle bir transistör yok. IRF3205 olmasın bu?
Her ne transistör kullandın ise data sheet'ini açacak ve Gate Treshold Voltage (Vgsth) bakacaksın. Mesela IRF3205 için bu voltaj max 4V olarak verilmiş. Bu transistöre 12V verirsen kısa zamanda bozulacaktır.

Mosfetler N-kanal ve P-kanal diye ikiye ayrılıyorlar. N kanal Pozitif gerilim ile tetiklenir Source genellik le GND de olur ve Drain ucundan anahtarlanmış GND alırsın.
P-kanal mosfetler Negatif (GND) ile tetiklenir ve Source genellikle Pozitif gerilimde durur ve Drain ucundan anahtarlanmış Pozitif gerilim alırsın.
Sen pozitif gerilim ile tetikleyeyim ve Drain ucundan Pozitif gerilim alayım diyorsun. Bu durumda tetikleme ucunu bir BC547 transistöre girip GND yi anahtarlayacak ve onun Collector ucunu ise P-kanal Mosfet transistöre girerek onu anahtarlamayı deneyeceksin.
Mosfet Transistörlerin gate uçlarına data sheet de verilen treshold voltajlarını uygulamaya özen göster aksi halde transistör önce ısınır sonra yanar.

Mosfet gate ucu bir kondansatör gibi davranır. Şarj edince dolar ve mosfeti iletime geçirir. Kesime götürmek için bu seferde o kondansatörü boşaltman gerekir yani iletime geçirdiğin voltajın tersini vermen lazımki boşalsın. Bu nedenle mosfet sürücü entegreleri üretilmiştir. Bunlar aslında push-pull denilen istenildiğinde + beseleme istenildiğinde eksi besleme vererek mosfet gate ucunu kontrol ederler. Bu nedenle pek çok uygulamada mosfet in ucuna birde sürücü entegre bağlanır. Bu sayede mosfet sıkıntısız sürülebilir. Aksi halde kondansatör kurallarına senin dikkat etmen gerekecektir.

Ete

[bahdiyarusta]

hm,
anlaşıldı hocam çok net bilgiler verdiniz.  teşekkür ediyorum

[mehmet]

http://www.irf.com/product-info/datasheets/data/irf3205.pdf

Sayfa 3/ Fig 3, mosfetin iletime girebilmesi için gerekli olan Vgs ile
Id arasındaki eğri görülmekte. Mosfet 110A geçirebilmesi için en az
7V gate gerilimine ihtiyaç duyuyor. Ayrıca Sayfa-1 de Vgs gerlimi +/-20V
olduğu görülmekte.

Sayfa 2 de verilen Vgs(th) gerilimi; mosfetin iletim sayılacak durma
geçebilmesi için gerekli en düşük gate-source gerilimini belirtmektedir.

Genelde mosfetleri; Vgs gerilimleri 12-18V civarında olacak şekilde
sürmek en düşük Rds direnci oluşturacaktır. Bu da mosfet üzerinde
daha az güç harcanarak az ısınmasını sağlayacaktır.

[bahdiyarusta]

merhaba,

yaptığım denemeler sonucu elimdeki p kanal mosfet ile 12v 55w araba ampülü sürdüm,
çekilen akım 4.5A mosfet 15sn sonra el yakma seviyesinde ısınıyor. devre şemasını ekte paylaşıyorum
aynı olayı ırfz44n ile denedim aynı yukte mos 5dk sonra hafif ılık oldu. anlayamadım ırf9540 - ırfz44n den daha güçlü olmasına rağmen böyle sonuç almam tuhaf açıkcası.
yapacagım iş off olacak. şemada buton bağladım uygulamda onu transstör olarak değişirecem

şunu merak ediyorum to220 kılıf ile 4-5 amper sogutucuzu geçirmek mümkün mü boşa kürek sallamayalım sonra.
( sinyal direk voltak pwm yok )

teşekkurler,,,

[bahdiyarusta]

resim

[ete]

Mehmet arkadaşımız olayı daha iyi açıklamış. Bende yeni bir şey öğrenmiş oldum.
Threshold aslında Türkçesi Eşik demek oluyor. O halde Threshold voltajı ise transistörün akım geçirmeye başlayacağı eşik noktasını gösteriyor daha doğrusu Eşiğı aşma voltajı olmalı ki öyle gözüküyor.
Demek ki Bir mosfet'in gate'inin sürülmesi için en azından Gate-Threshold voltajı kadar voltaj vermek zorundasın. Ancak Mosfet den tam randıman alman için Vgate to Source voltaj eğrisine bakmak lazım. Vgs sadece bir aralık. Eğri sana mosfet'in hangi voltajda tam akımı verebildiğini gösteriyor. Bunuda parametre olarak tabloya ekleselermiş daha iyi olurmuş ama her neyse değerlendirme yapabiliyorsan sorun gözükmüyor demekki.

Mosfetlerde bişrde RDS(on) direnci var. Buda önemli bir faktör. Nedenbazılarının çok bazılarının az ısındığını bu direnç açıklıyor sanırım. Bu direnç en az olanlarda ısınma daha az fazla olanlarda daha fazla olacaktır bu kesin. Bu nedenle seçim yaparken bu parametreyede dikkat etmek gerekiyor. Zira Source - Drain geçişi sırasında bu direnç üzerinde bir miktar gerilim ısıya dönüşüyor. Direnç büyüdükçe ısı çoğalıyor küçüldükçe azalıyor.

Ete

[bahdiyarusta]

hocam merhaba,

değerli yorumunuz için teşekkür ederim.
istediğim cevabı alamadığımı düşünüyorum. bu mos 9540 ile to220 kılıf sogutucu takmadan 4-5 amper çekmek mümkün mü ?
bunun bir hesabı var ama tam bilemiyorum. ayrıca devre şemamıda paylaştım, ufaktan göz atarsanız sevinirim.

teşekkürler.

[mehmet]

İnce ayrıntılara girmeden TO-220 kılıfı soğutucusuz
2W olarak hesaplıyorum.
Yani (mosfet için) :
Vds x Id = 2W üzeri olursa mutlaka soğutucu takmaya
gayret ediyorum. Aynı durum aynı kılıftaki diğer malzemeler
için de hesaplanabilir. Üzerinde düşen gerilim ve içinden,
gecen akım ile hesaplanabilir.

Bu durum yanlış anlaşılmasın; yük olarak kullandığım
cihazın gücü değil, mosfetin harcadığı gücü kast ediyorum...

[bahdiyarusta]

anladım,

bnm devre şemasını gördünüz, şu devreye uzak oldugum  için ölçüm yapamıyorum ama bu VDS degerinin bir hesabı vardır. bunu nasıl hesaplarım

bnm devremde yük 12v/55w : 4,5amper çekiyor, besleme 12v  denemelerimi bu şekilde yapıyorum, g ucunu 10k ile + ya bağlayıp çıkışı aktif etmek istediğimde g ucunu 1.5k ile şaseye çekiyorum, şu halde yüke binince mos 1dk sonra el yakıyor.  bu durumda sizin formülde vds ile ıd yi çarpacam ama vds nasıl hesaplanır bilemiyorum,