DC Motor Kalkış akımı sınırlama

[muyat]

Aşagıdaki şema ile 2 yönlü dc motor kontrolü yapıyorum.
Fakat sorun şu:
Devrede büyük röle kullandıgım halde bir süre sonra röleler bozuluyor.Biraz daha dayanıklı olmasını istiyorum
Bunun da nedeni tahmin ettigim gibi motorun kalkış esnasında yüksek amper çekmesi.Bir diger ihtimal de kontak uçlarında zamanla ark oluşması da olabilir.
Devreye direnç ve başka bir röle daha ekleyerek ilk yarım saniye kalkış akımını o direnç üzerinden nasıl aktarabiliriz motora?Bununla ilgili örnek devre bulamadım açıkçası.
Mesela direnç değil de 12v 5wattlık bir ampülü seri baglayarak da bu işlemi yapmak istiyorum.Mümkün mü?

[ete]

Bu işin tek bir yolu var. Röleleri kaldıracaksın direk H-Köprü devresi kurup motoru ilk kalkışta düşük PWM duty oranı ile kaldırıp ardından istediğin devre çıkaracaksın. Belkide PWM olmadan direk kaldırman bile seni bu dertten kurtarabilir. Zira ortada kontak falan kalmadığı için sorunda kalmayacaktır.
Nasıl bir motor kullandığını kaç volt kaç amper akım çektiğini belirtmemişsin. Ancak yinede tavsiyede bulunabilirim. Ben genelde 600 ma akıma kadar olan motorlar için L293D, 1A e kadar olan motorlar için L293B, 2A kadar olan motorlar için L298 ve 3A lik motorlar için LMD1800 entegrelerini kullanmıştım. Benim aldığım dönemlerde bu entegreler epeyce ucuz idi. Şimdilerde fiyatları nedir bilemiyorum.
Ete

[İlyas KAYA]

Öncelikle ile rolleri schrack marka kullanın.
Motorun bir kablosunun birtanesine seri 0R1 5w direnç takın
Motor un kablosunun girdiği yere yani motora paralel 100nf /100v seramik kondansator takın.

[muyat]

Öncelikle belirteyim.Bu devre kendi minibüsümüzün elektrikli kayar kapısına ait.Çekilen akımı ölçmedim açıkçası.Ama röleleri bozduguna göre kalkış anında ciddi akım çekiliyor.Sadece 1 kez röle değiştirdim.6 ay sonra aynı rölenin biri bozulmuş.Minibüs hatlı oldugundan kapısı belki günde 400-500 kez açılıp kapanıyor.Ve 4 saniye elektrik yeterli oluyor.
Aşagıdaki ilk resim standart röle sürme şeklim.Resimde unutmuşum ama röle bobin uçlarında diyot var..Ve motorun iki ucuda şaseye çekili.Transistörlerin iletimine göre ilgili röle çekip sırayla motorun bir ucunu artı yapıyor ve motor dönüyor.
İkinci resimde ise kullandıgım röle mevcut.
Ve gelelim 3.resime
Ben ilave 1 röle(RL5) daha ekleyerek motor ilk kalktıgı anda bu röleye baglı dirençten geçen akımı,motor ucuna baglı rölelerden birinden geçersem hemen yarın saniye sonrada bu rl5 rölesini çektirip direnci boşa çıkartıp +12voltu oldugu gibi motora aktarsam olur mu?
Not:
İkinci resimde ilave 1 röle(RL5) ekledim.Normalde 1 röle daha ilave etmem gerekiyor çift yönlü oldugundan.
5watt 30ohm direnç temsilidir.

[Serk@n]

Devrede röle yerine alternatif bir kompenent kullansanız daha iyi ama röle kullanacaksanız...

Röle kontaklarına paralel 100nF kondansatör takılması arkı engelleyecektir.
 
Ayrıca devrenizi çift kontaklı sadece bir röle kullanarak daha pratik hale getirebilirsiniz. Motoru aç-kapa için de bir mosfet kullanırsınız.

Çift kontaklı tek röle ile motor besleme uçlarını değiştirmenin pratik bir yolu var. İki kontağın ortak uçları motora bağlanır. İki kontağın kalan diğer uçları çaprazlama birbirine bağlanır. Buradan çıkan iki uca motorun beslemesi verilir. Motor bu durumda misal sağa dönüyorsa röle çekince sola döner.