Etepic

Herkese Selamun aleyküm Hepimiz biliyoruz ki Dimmer dediğimiz aletler 220V lambalarda faz kaymasını kullanarak triyakın tetikleme açısını değiştirerek farklı gerilimlerde tetiklenip lambaya farklı gerilimler veriyor...

Şimdi bir çok triyak kontrol sistemlerinde herkesin ağzında sakız olan bir devre var başlıktada yazdığım Şebeke geriliminin tam sıfır noktasını algılayıp çıkış veren bir devre...Fakat benim anlamadığım bir durum var

Mesela böyle bir devre yaptık devremizin de on numara çalıştığını farz edelim yani şebekenin her sıfıra düştüğü an +5V gerilim veriyor diyelim.

İyi güzel de şebeke tam sıfıra düştüğü anda bana +5V gerilim vermesi neyime yarayacak ki ? onun tam 5v verdiği anda şebeke tam sıfırda demek olacak şebeke sıfırda iken de ben bu 5v ile optoyu tetiklesem opto da triyağı sürse neye yarayacak zaten şebeke sıfırda ? Haa demek ki burada bir olay söz konusu o olay da şu :

Ben bu triyakın tetikleme açısını değiştirebilmem gerekir mesela sinüsün her hangi bir yerinde bu triyağı tetiklemem lazım ki daima o tetiklediğim  değerde bıraktığım zaman belirli voltajda kalabileyim

İşte kafam da tam burada karışıyor Yapacağımız devre şebeke geriliminin tam sıfır olduğu anı algılayıp +5v veriyor şeklinde sabit ayarlı bir devre. Devre çıkışı Şebeke tam sıfırda iken lojik 1 oluyor ise ben bununla faz kontrolünü nasıl sağlayacağım ? yani fazın istediğim yerinde optoyu nasıl tetikleyip triyağa bağlı yükü süreceğim bu işin mantığı nedir ?

İşin en önemli noktasını anlamışsın. Anlamadığın kısmı basitçe açıklayacağım.
Dimleme sistemlerinde sıfır noktadı çok önemlidir. Bu nokta  triacın resetlendiği noktadır. Çünki girişi ile çıkışı arasındaki potansiyel farkı bu noktada sıfırlanır. Yeniden tetiklenmediği taktirde yükü sürmeyecektir. Sıfır noktasından sonra triacın yeniden tetiklenmesi gerekir. İki sıfır noktası arasında 10 ms lik bir süre vardır. Bu sürenin başında triacı tetiklersen yük maksimum güç veya voltajla sürülür. Bu sürenin bir kısmını geçip sonra yriacı tetiklersen dimleme denilen olay başlar. Bir lambayı sürdüğümüzü varsayarak konuşursak,
Triac sıfır noktasından hemen sonra sürülürse %100 parlaklık elde edilir.
Triac sıfır noktasından sonra 5 ms bekledikten sonra sürülürse %50 parlaklık elde edilir.  Tetiklemeden önceki bekleme ne kadar 10 ms yeye yaklaşırsa parlaklıkda o kadar düşer ve sonunda sıfır parlaklık sağlanır.
Burada önemli bir konuya dikkat çekmek isterim. Hangi noktada olursa olsun triac tetiklendikten hemen sonra tetik sinyali kaldırılmalıdır. Aksi halde triac sürekli tetiklenmiş olarak kalır.
Unutmayın triac tetiklendikten sonra gate verilen tetik sinyali kaldırılsa bile triac  sıfır noktasına kadar iletimde kalacaktır.

Ete

Hocam Emeğinize yüreğinize sağlık Allah razı olsun

işte ben de tam sizin verdiğiniz gibi cevap düşünüyordum mutlaka bir yerde bekleme yaparak tetiklenmelidir diye ama benim düşüncem tam ters noktadaydı şöyle ki :

Siz demişsiniz ki sıfır noktasından bir daha ki sıfır noktasına kadar ki süre 10ms dir ben bu sürenin 10ms olduğunu bilmiyordum hesaplamamıştım ama ters anladığım yer şurası : Sizin dediğiniz sistemde sıfır noktasından hemen sonra tetiklerseniz max parlaklık elde edersiniz evet doğrusu mantıken bu realde de bu olacağından şüpem bile yok ama ben bunu sıfır noktasını yakaladıktan bir müddet sonra tetikleterek yani sinüsün tam tepede olduğu anda tetikleme sağlarsak max parlaklık alınacağını sanıyordum ama tekrar düşününce yanlış olduğunu gördüm Teşekkürler.



Burada önemli bir konuya dikkat çekmek isterim. Hangi noktada olursa olsun triac tetiklendikten hemen sonra tetik sinyali kaldırılmalıdır. Aksi halde triac sürekli tetiklenmiş olarak kalır.
Unutmayın triac tetiklendikten sonra gate verilen tetik sinyali kaldırılsa bile triac  sıfır noktasına kadar iletimde kalacaktır.

Demişsiniz

Şimdi burda dikkatimi çeken ve sorma gereği duyduğum iki konu daha var Evet tetik verildikten sonra çekilse bile triak sinüs sıfıra ulaşana kadar iletimde sıfıra ulaştığında yalıtıma gider ama bu gate ucuna verilecek tetik sinyali süresi bize lisede iğne palsi diye söylediler ama iğne palsini zamana göre açarsak epey büyük bir sinyal olacağı kanaatindeyim

Yani bir mikro denetleyici saniyede milyon defa aç kapa yapabilirken biz high portb.0 low portb.0 gibi bir komutla arada bekleme yapmadan tetikleyip tetiklemeyi çeksek bu triyağı tetiklemek için yeterli olur mu Tabi şimdi bu 4mhz de 1uS falan sürede tetik kesilmesi anlamına gelirken 10mhz yada 20 mhz yada 40 mhz de 1us nin çok daha altına düşecektir triyağın tetiklemesi için de bir bekleme süresi olması gerekir mi yoksa o mikro saniyeler yada nano saniyeler içerisinde gelen lojik sinyal buna yeterli olur mu ?

Çoğu kişi triacın tetikte kalma süresini 100us olarak kullanıyor. Ben pek çok kere denedim 10us yeterli oluyor. Daha azında triac tetiklenmiyor maalesef 10 us ise bazı triac modelleri için kritik değer olabilir. Aslında bu süre çokda önemli değil 50us olarak rahatlıkla kullanılır.
Son bir şey ekleyeyim.  Her ne kadar iki sıfır noktası arası 10ms (10.000us) olsada sıfır noktasını yakalama ve ardından triac tetiklemesini yapma komutları yaklaşık 1200-1500 us yi götürüyor. Bu nedenle bu süreyi rahatlıkla 8500-8700 us arası kabul edebilirsin ve maksimum gecikmenide ona göre ayarlarsın. Bunu sınamak da çok kolay. Sıfır noktasını yakala 10 ms gecikme ver triacı ateşle . Teoride lambanın sönük olması gerekirken maksimum yada yakın parlaklıkta yandığını görürsün zira bir sonraki sıfır noktasına taşmış olacaksın.
Biraz deneme yapıp uygun noktayı bulmakda zevkli olabilir. Ama 220AC ye dikkat!!!!!!

Ete

Ete hocam değerli mesajlarınız için gerçekten çok teşekkür ederim Allah razı olsun gerçekten Türk ve islam alemi sizin bilgileriniz ve çabalarınızla bir çok şey öğrenmiştir ve ben bunu hiç yalansız ve hiç kuşkusuz olarak böyle ciğerimden gelerek her daim her yerde açık açık beyan ederim bence bu sizin yaptığınız insanlık için büyük bir niğmettir kıymetini bilenler için çünki ben 2 yıllık üniversite mezunuyum bir sürü ders gösterdiler ama bunu bu şekilde anlatmadılar bu sadece bir örnek ben bunun gibi milyon tane örnek sayarım örneğin bize elektrik dersinde 3Fazlı asenkron motorun nasıl çalıştığını anlattılar hızının nasıl değişeceğini anlattılar ama hiç bir defa kalkıp bir motor sürücüsünü anlatmadılar okulda biz hiç bir motor sürücüsüne paramertre yazmadık ne olduğunu bile öğrenemedik mesela motorun etiketinde yıldız 380 / üçken 220 volt değerini gördüğümde 3 fazlı şebeke gerilimi 220 volt yani fazlar arası 220 volt olamaz bu neden böyle yazılı diye o kadar çok kafamı karıştırmıştı ki ama yıllar sonra fabrikada elektrik ustası olarak çalışırken gördüm ki motor sürücüye faz nötür bağlayınca motoru da üçken bağlayıp motor sürücüden çıkan üç tane fazı motora bağlıyorsun motor sürücü çıkışları fazlar arası 220 volt verip  motoru çalıştırıyor yani koca 3 fazlı motor şebekedeki tek faz ve nötr ile aynı güç ve verimde hatta daha verimli çalışıyor


Anladığım kadarı ile triak tetikleme süresi 50 mikro saniye olunca tetikleme çoğunlukla yeterli olabiliyor bu durumu artık üç aşağı beş yukarı test ile çözerim hatta süper olmasa bile bir osiloskobum var bağlar onunla hesaplama yapar net sonucu bulurum...

Şimdi hocam şöyle bir durum var...bir alternansta hem artı hem eksi polarite var önce artı sonra eksi oluyor  ve tam sıfır noktasında benim yaptığım devre lojik 1 veriyor diyelim ben bu lojik 1 i algıladığım andan sonra triakı tetikleyip 50us bekledim sonra tetiği kestim triak ateşledi sıfıra geldi triak resetlendi tam sıfıra gelince benim devre tekrar 1 oldu ben tekrar triakı set yaptım ve 50uS bekleyip kestim tekrar döngü oldu triak set oldu sıfıra geldi reset oldu gibi olayım bir kısır döngü içinde ilerlediğini farz edelim...

Tam ben bu döngünün alternansın başladığı andan 7-8 volt triyakın tetiklemesine set olmasına yetecek kadar yerinde tetiklenmesini sağlarsam alternans tepeye çıkıp tekrar sıfıra gelene kadar ki durumda lambada max parlaklığı alırım ben tetiklememi sağa doğru yani alternansın tepe noktasına doğru ne kadar çok kaydırırsam yani benim devrem 1 verdikten sonraki beklemeyi 10ns içinde sıfırdan ne kadar çok bekletirsem bu durumda parlaklığı azaltmış olacağım çünki lambanın gerilimde kalma süresi azalacak sönük kalma süresi çoğalacak Hatta mili saniye değil beklemeleri mikro saniye bazında yap demek istemişsiniz orasını da net anladım

Buraya kadar konuyu anladım. Şimdi çok rahat bir şekilde hiç kafam bulanmadan sistemi çalıştırabilirim yani faz kayması denen olayı yani dimmeri hem mikro C hem de picbasic yada proton basic ile bu rahat rahat yazarım...

Ama şimdi konuyu biraz daha ilerletebilmek lazım Mesela çok meşehur olan bir konuya değineceğim PID örneğin bir ısı kontrolünü ele alalım PT100 yada Ds18B20 ile ısı ölçeceğiz mesela biz hep ortamın 45 derece olmasını istiyoruz

Sistemi enerjiledik bektık ki ortam 10 derece biz bunu 45 dereceye yaklaştıkça triakın tetikte kalacağı süreyi nasıl hesaplamamız lazım çünki hep max değerde kalsa ısı aşırı artacak hem min de kalsa düşecek yani nabza göre şerbet olayını nasıl değerlendirmemiz lazım ?

Mesela Feedback değerinin ( sonucun ) ne kadarı değişiminde sürücü süresinin ne kadar değişmesi gerekir ? ve bu değişim neye göre olmalıdır hangi matematiksel formul hangi veriler vs ?

Aslında Bize Ali KAVURUR hocamız senkro servo dersinde bu pid konusunu derinlemesine anlatmıştı hatta servo denen şeyin bir motor olmadığını bunun bir sistemin adının olduğunu fakat kavram karmaşası ile bunu herkes servo motor olduğunu sandıklarını falan anlatmıştı fakat ben açık öğretim lisesi ile başlayıp bitirdiğim için matematiğim yetmemiş ve konuyu kavrayamamıştım

O zamanlar Laplas domeni falan bir dünya olay anlatmıştı ?

Bu konunun daha basit ve anlaşılabilir bir mantığı var mıdır ve bu laplas domeni denen o sistem çözümleme yönteminin mantığı hakkında da biraz bilgi verebilirmisiniz ?

Çok kafa ütüledim Hakkınızı helal edin bu arada

Sıfır geçiş yakalama ile ilgili bir örnek vereyim. İlişikteki devreyi çalıştırırsan sinüsün her sıfır geçiş noktasında bir tetik sinyali üretildiğini göreceksin.
Burada köprü diyot kullandım çünki eksenin altındakileri yukarı aldım böylece her sıfır geçişte bir tetik sinyali üretilmiş oldu.
Tetik derken triac tetiği değil sıfır geçiş tetiği anlamında söylüyorum.
Bu tetik kesme oluşturacak ve sende artı gecikmeni verip triac'ı tetikleyeceksin.
Ne yazıkki elektronik konusunda bir eğitim almadım. Bu nedenle anlattığın olayları bilmem. Benim bilgilerim daha ziyade kendi araştırmalarıma okuduğum belgelere ve bizzat yaptığım deneylere dayanıyor.
Bahsini ettiğin ısı kontrol sisteminde ben olsam şöyle düşünürdüm.
gecikme sıfır olduğunda maksimum ısıtma sağlarım. Gecikme maksimum olduğunda ise min. ısıtma sağlarım.
Maksimum sıcaklık farkının oluşturduğu hata miktarı bana minimum gecikmeyi hesaplaması gerekir. Maksimum sıcaklık farkı ise her halde olsa olsa sıfır derecede ki ortam sıcaklığında hesaplanacak hata oranı olacaktır.  Diyelimki set sıcaklığımız 50 derece. O halde 0-50= - 50 derecelik bir hata oranı çıkıyor. Burada absolute değer kullanmak gerektiğinden işareti kaldırıyoruz.
Ohalde HATA=50 - HATA şeklinde bir formül kullanırım. Burada sonuç sıfır çıkacağı için bu sayıyı ne ile çarparsam çarpayım bana sıfır değerini verecektir.
O halde otomatikman gecikme sıfır olacaktır.
Diyelimki ortam sıcaklığı 20 derece. Buna göre hesap yapalım. Hata=50-20=30
Artık bu sayıyı kullanarak Oransal , Integral ve Türevsel değerleri hesaplayıp sonuçta belirli bir triac gecikmesi hesaplaman gerekecektir.

Ete

Yani köprü diyot kullanıp eksi alternanstaki negatif yükselişleri de artı alternans tarafına alarak filtresiz tam dalga doğrultmaç devresi yaptınız ve filtresiz olduğu için bu şebeke frekansı sıfır noktasına mutlaka iniyor tam sıfır olduğu sırada transistör yalıtımda oluyor tabii ki npn transistörlerin beyz ve kollektörü arasındaki 180 derecelik faz farkından dolayı da kollektör ile direncin olduğu uçta transistör yalıtımda olduğu için bir gerilim oluyor işte tam bu gerilim ile sıfır geçiş yakalanmış oluyor Tabii ki bu 50Hz lik şebeke frekansında 100 defa sıfır noktası alınması demek oluyor evet devre mantıklı hatta on numara gerçi bu 1nF kondansatör o devrede ne amaç ile konulmuş onu çözemedim ama muhtemelen şebeke frekansının filtrelenmesi ile alakalı olacağı düşüncesindeyim Yani bir nevi RC filtre ve EMC amaçlı olduğunu düşünüyorum Devredeki dirençlerin değerlerine bakarsak bu devreye direk 220VAC uygulayabilirizde... yani devre on numara Emeğinize sağlık teşekkürler ete hocam !!!


Emeğinize sağlık hocam Sorumun cevabını fazlası ile aldım

bende bu aralar ac gerilim kontrolü ile ilgileniyorm şu sıfır noktası korkulu rüyam oldu .

ete hocam ekte verdiğim hi-tec pic ile faz kontrolü devrenin program akış diyagramı nasıl olur yardımcı olabilirmisiniz.

İki yere birden aynı mesajı verdiğine göre konu önemli. Akış diagramları ile çalışmam. Bu nedenle yardımcı olamıyacağım. Devrene bakılırsa butonla dim ayarı kontrol edilen bir devre bu durumda program,
-artır butonuna basılmışmı basılmış ise dim gecikmesini artıracaktır
- azaltma butonuna basılmış ise dim gecikmesini azaltacaktır.
- kesme oluşmuşmu kontrol edecek oluşmuş ise,
Önce dim süresi kadar bekleyecek daha sonra triac ı ateşleyecek yaklaşık 20 us bekleyecek ve triacın tetik ucunu low a çekip kesmeden çıkacaktır.
Bütün işlem bu kadar.

Ete

ete hocam ilginiz için teşekkür ederim. bu konuda bana yardımcı olabilecek kimse yokmu.

Selamun aleyküm Sayın ete hocam bu soruları sordum cevaplarını aldım Amma aradan geçen bayağı bir süre sonra aklıma takılan bazı durumlar oldu gerçi kendimce cevaplarım da var elbette ama doğruluk payını merak edip Sizlere de sormak istedim Belki biraz saçma yada abuk subuk gelebilir ama cidden merak ettim

Soruyu sormadan önce hazırladığım resimleri yüklemek gerekir.

Resim 1:




Resim 2:




Evet Resimleri hayırlısı ile yükledikten sonra Yukarıdaki ikinci resimde görüldüğü gibi Dimleme olayını yaptığımız kısım Yükselen kenar tarafında mı olması gerekiyor ayrıca şöyle bir hesap yaparsak

Bu ikinci resimde bir tam dalga Dc gerilim eğrisi görülmekte yani dimleme için gerekli olan sıfır geçişi sağlayan devreden sonra ki sinyal şekli oluyor Sinyal şeklini incelediğimiz zaman sıfır noktasından yükselerek Tepe noktasına çıkıyor ardından düşüş göstererek tekrar sıfır noktasına geri inip Aynı peryot içinde tekrar yükselişe geçip tepe noktasına çıkıyor tekrar tepe noktasından düşüşe geçip sıfır noktasına iniyor ve o Peryot tamamlanmış oluyor... Ardından ikinci peryot geliyor ardından 3-4-5.... şeklinde süreye bağlı olarak  sayamayacağımız kadar gidiyor...

Şimdi birinci resimi incelediğimiz zaman Bildiğimiz bir sinüs eğrisi yani şebeke geriliminin eğrisini görüyoruz Sıfırdan başlayıp artı alternansın tam tepe noktasına yani 90 derecelik açıya kadar tırmanıp sonra düşüş gösterip sıfıra kadar iniyor ardından da eksi alternans yönünde tam eksi tepeye kadar yükseliş gösterip tam 90 derecedeki tepe noktasına kadar eksi alternansta yükselip tekrar sıfıra doğru düşerek sıfır noktasında alternansı bitirip peryodun sonuna gelmiş oluyor.

Hesap ise şöyle :

AC gerilim 1 Sn zamanda bu Artı eksi peryottan 50 defa meydana geliyor. Dolayısı ile 1 Peryodun zamanı =

1/50 = 0,02 sn

_____________
1 Sn = 1000ms !
                         !
1mS = 1000uS  !
                         !
_____________!

1sn               1000mS ise

0,02sN             x saniye
_________________________

0,02 * 1000 = 20 mS değerine ulaşırız  Yani bu da Ac sinyalin Bir peryodunun 20 ms süresinde başlayıp bittiğini ifade eder...


Şimdi sıra geldi Sıfır geçiş devresine: Sıfır geçiş devresi Bu Ac sinüs sinyalini Tam dalga doğru akım sinyaline çevirdiği için yani 1 peryodun eksi alternansını Yukarı tarafa Artı alternansa çevirip çıkarttığı için

20 ms süresinde 2 adet Alternans meydana gelmiş oluyor Ve 1 elternansın süresi otomatik olarak 10 mS süresine inmiş oluyor Buraya kadar yapmış olduğum matematiksel hesaplar yanılmıyorsam sizin verdiğiniz değerler ile bire bir örtüşüyor Fakat soru işte tam olarak burada başlıyor

Resim ikinin 1. Alternansını incelediğimiz zaman 1 Alternansın sıfır zamanından başlayarak 5 ms boyunca yukarı doğru çıktığını tam 5 ms zamanı sonunda tam tepe noktasına eriştiğini ardından düşüşe geçerek sıfıra doğru bir eğilim ile 5 ms kadar gidip 5mS sonunda tekrar sıfırı bulduğunu görüyoruz Burada da sıkıntı yok...

Sıkıntı tam olarak şurası : Resim ikide olan şekli ele alırsak Biz triyak tetikleme olayını ilk sıfır noktasından sonra ilk 5 mS lik süre içinde mi Gerçekleştiriyoruz yani yükselen kenar diyebileceğimiz bölgede

Yoksa Tam tepe noktası olan 90 dereceden sonraki düşüşe geçtiği ilk 5 mS süresinden Sonra mı triyak tetiklemesini gerçekleştiriyoruz ?

Yani olayı şu şekilde tekrar ele alayım :

Sıfır geçiş devresi ikinci resimdeki ilk alternansın tam sıfır noktasında yani başında lojik 1 sinyalini uyguladı var sayalım

Bu lojik sinyal uygulandığı andan hemen sonra triyağı tetikler isek ( lojik 1 verip 10-30 us arası bekleyip tekrar lojik 0 vererek ) triyak tepeye ulaşıp tekrar sıfır noktasına kadar iletimde kalacağı için tam sinüsü elde edip 220 Voltu tam olarak ele alabiliriz Fakat sıfır geçiş devresi sinyali verdikten 10/2 ms yani 0,25 ms sonra tetikler isek 220 Volt gerilimin %75 oranında daha az olan 165 Volt gerilimi elde ederiz Sıfır geçiş devresi sinyalini verdikten 5 mS sonra tetikler isek 220 Volt gerilimin Tam %50 si oranını yani 110 Voltu elde ederiz

Peki buraya kadar kanımca bir sorun olmamasına rağmen Sıfır geçiş devremiz sinyali uyguladığı andan 5 ms Tam tepe değerinin sonrasında değil de 7,5 ms Değeri süresinde triyağı tetikledik diyelim o zaman 55 Volt mu elde ederiz ?

Soruyu daha açık sormak gerekir ise Tetikleme sinyalini tam tepe değerinin sonrasında yani alternansın düşüşe geçtiği bölgede yani 5mS değerinin sonrasında yaptığımız zaman elde edeceğimiz gerilim değerleri 110 Voltun Altında olan değerler mi olur ?

Murat tetiklemeyi triac a yükselen kenarı yakalayıp geç verdikçe çıkış ortalama gerilimin düşük olur.tabi bu net olarak matematiksel formüllerle bulunur ama pek oraya giremiyorum.triac kullandığın zaman artı ve eksi alternanstada tetikleme yapmak lazım.artıda 5ms de tetikliyorsak genelde ekside de 5ms oluyor.zaten sen bir peryod ta zero cros devresinden sonra 2 adet puls elde ediyorsun.bu pulsler 50 hz de 100 adet oluyor.sen her yükselen kenarda kesmeye girip gecikme süresinden sonra ateşleme yapıyorsun.

Sayın F.T ustam evet mesajında demişsin ki 1 saniyede 50 hz lik sinüs sinyali zero cros devresinden sonra 100 adet oluyor Evet haklısın da şimdi 50 hz lik şebeke frekansının 1 peryodu 0,02 Sn zamanında başlayıp bitiyor

Dolayısı ile 0,02 Sn de 20 mS ye tekabul ediyor Yani bir peryotluk Ac sinyal daha daha yani bir alternans artı ardından bir alternans eksi yapan ac sinyali ile eksi alternans yerine tekrar artı alternans yapan bir sinyalin başlayıp bitiş süreleri aynı.

Dolayısı ile bizim zero cros devresinin saniyede 100 tane tetikleme yapması yani 1 saniyede 100 tane sıfır noktası yakalaması bu peryodun 20 mS zaman dilimini değiştirmiyor diye düşünüyorum...


Şimdi 20 mS zaman bazında 2 adet Sıfır noktası algılayıp buna göre tetikleme veren bir zero cross devresini biz 10 mS de 1 tane sıfır noktası algılar olarak yorumlayabiliriz

Dolayısı ile bu 10 mS zaman dilimin tam yarısı olan o 5 mS tek alternansın en tepe noktası olur çünki sıfırdan başlar 5 ms de tam tepeye çıkar 10. ms de ise tekrar tam sıfır noktasına iner

Biz de opto kuploru 0 ile 10 ms arasındaki zamanda tetiklettirerek tetiklettiğimiz zamanın sinüsteki yerine göre alıcı üzerine gerilim düşürmüş oluruz

Fakat bu benim düşündüğüm Teorim Doğru olduğundan emin olmak istediğim için Tekrar ederek sordum...

Fakat bu soruyu sorarken aklıma gelen başka bir mantık sorusu daha oldu ki bu daha değişik bir soru...

Pic basic dilini baz alırsak pic basic dilinde pwm komutunun açılımında şöyle diyor

PWM PORTB.1, 127, 100

Bu komutu biz bu mantığa nasıl uydurmalıyız ?

Soruları anlaşılır olsun diye epeyce detaylı sormuşsun. Ama yinede neyi merak ettiğini anladım yada anladığımı sanıyorum.
Sorularının cevaplarını bilimsel açıklamak yerine daha pratiksel olarak açıklayacağım.
Bis sinüs işaretinde peryot 20 ms dir bu yanlış değil. Ama bu süre zarfında 2 defa sıfır noktasından geçilir. Bu durumda senin dim yapmak için kullanacağın süre daima 10ms dir. Bir başka deyiş ile iki sıfır noktası arası senin dim yapma aralığındır.
Neden böyle onuda açıklayayım. Yük Triac ile sürülüyor. Biliyorsun Triac bir kere tetiklendimi iki ucu arasındaki potansiyel farkı eşitlenene kadar iletimde kalır. Sıfır noktasında ise bu potansiyel eşitlendiği için şayet gate ucunda bir tetikleme sinyali yok ise Triac anında kesime gider. İşte temel mantık bu özelliğe dayanıyor.
Ne yapıyoruz Dim yapmak için;
- 10ms lik (iki sıfır geçiş aralığında) Dim süresi kadar bekliyoruz (Triac off konumunda) sonra Triac'a bir tetik sinyali verip 50us bekliyoruz ve tetik sinyalini kapatıyoruz. Bu yapılan iş nedeni ile Triac iletime geçiyor ve bir sonraki sıfır noktasına kadar iletimde kalıyor. Biz tetik sinyalini kapatmış olmamıza rağmen iletimde kalıyor.  Sonuçta Dim leme için iki sıfır geçiş aralığını kullanıyor ve bu aralıkta ne kadar erken tetik verirsek yük o kadar erken voltaj alıyor. Ne kadar geç tetiik verirsek yük o kadar geç voltaj alıyor ve sonuçta her 10 ms de bir tekrarlanan bu işlemler nedeni ile yük üzerindeki voltajda değişmiş oluyor.
Bu arada sinüs eğrisinin tepe noktasına kafayı fazlaca takmış gözüküyorsun. Sanki bütün AC voltaj o noktada elde ediliyormuş gibi bir düşüncen var. Gerçekte durum böyle değil. Sıfır noktasından itibaren voltaj yüke verilir. Burada RMS kuralları geçerlidir. Ferit'in de dediği gibi yük üzerinde ortalama bir voltaj görürsün. Kısaca toparlayacak olursak, tepe noktalarınıda bırak aralık olarak düşünmeye çalış. İki sıfır noktası aralığın senin oynama yapacağın alan olacaktır buna odaklan.
Yeri gelmiş iken neden PWM ile dimleme yapamıyoruz bunada değineyim istersen. Dim için kesin prensip iki sıfır noktası arasında triac tetiklenme açısını (yada noktasını) değiştirilmesi gerekiyor idi. PWM ile bu işi yapabilmek için peryodu 10ms olan ve her yükselen kenarı sıfır noktasına kesin olarak isabet eden bir PWM sinyalin olması gerekir. Belki buda yetmez zira sinyalin LOW peryodu DİM süresi olarak bekleme ile geçer bu tamam. Yükselen kenarda triac tetiklenir ama sıfır noktasından önce triac üzerindeki tetik sinyalinide kaldırmak gerekir. Aksi halde bir sonraki peryotta triac tetiklenmiş olarak kalırki buda dimleme işini engeller.

Hepsi bu kadar.

Ete